Veel mensen hebben geen goed inzicht in hun financiële situatie, wat kan leiden tot onnodige zorgen, het uitstellen van noodzakelijke keuzes en stress. Dit geldt vooral na ingrijpende veranderingen in iemands leven, zoals het overlijden van een partner of de geboorte van een kind. De oplossing hiervoor is eenvoudig: maak een financieel plan. Helaas wordt dit vaak als overweldigend ervaren en daarom niet gedaan.
Om jou vooruit te helpen, heb ik een concreet 7 stappenplan met praktische tips samengesteld. Ieder van deze stappen helpt met het verkrijgen van meer inzicht. Je hoeft niet al deze stappen te doorlopen. Begin gewoon met de eerste stap. Zelfs als je er niet uitkomt leer je ervan. Vraag (professionele) hulp als jouw situatie daarom vraagt.
In de afgelopen jaren heb ik diverse mensen geholpen met het opstellen van hun financiële plannen. Dit betrof personen met schulden en individuen die vermogend zijn. De gemene deler was onzekerheid. Voor al deze mensen gold dat er rust en overzicht ontstond nadat het financiële plan was opgesteld, waardoor zij beslissingen met vertrouwen konden nemen.
1. Inkomsten en uitgaven bijhouden en evalueren in een huishoudboek
Begin met het creëren van inzicht in jouw inkomsten en uitgaven. Houd alle betalingen bij en verdeel ze in logische categorieën. Je kunt dit handmatig doen of – veel makkelijker – geautomatiseerd via een app of website. Een voorbeeld van een app die ik zelf gebruik is het huishoudboekje van Mijn Geldzaken (voorheen AFAS Personal). Zie voor een overzicht van beschikbare applicaties de website van wijzer in geldzaken. Deze tools lezen alle betalingen in via een PSD2 koppeling vanuit jouw bank en categoriseert grotendeels automatisch, zodat je binnen enkele minuten een compleet overzicht hebt. Je ziet bijvoorbeeld meteen hoeveel je uitgeeft aan boodschappen, vervoer, et cetera, en hoeveel er van jouw inkomen overblijft.
Evalueer alle inkomsten en uitgaven en kijk kritisch waar je kunt en wilt besparen. Vaak ontdek je dankzij een huishoudboek bijvoorbeeld dat impulsaankopen bij elkaar optellen tot een verrassend groot bedrag, of er meer abonnementen lopen dan je in de gaten had. Gebruik eventueel de Persoonlijk Budgetadvies-tool van Nibud: daarmee vul je anoniem je inkomsten en uitgaven in, krijg je advies en een vergelijking met wat andere huishoudens uitgeven.
2. Inventarisatie van bezittingen, rechten en verplichtingen
Verzamel de gegevens van alle financiële bezittingen, rechten en verplichtingen. Maak dus een overzicht van alles wat je hebt, krijgt of verschuldigd bent.
Bezittingen – Verzamel alle gegevens van je bank- en spaarrekeningen, investeringen, onroerend goed (WOZ-waarde) en andere waardevolle bezittingen.
Rechten – Via Mijn Pensioenoverzicht kun je snel zien hoeveel je tot nu toe hebt opgebouwd en wat je te zijner tijd aan AOW en pensioen mag verwachten. Vergeet niet te kijken of je recht hebt op toeslagen (bijvoorbeeld huurtoeslag, kinderopvangtoeslag) of uitkeringen van het Rijk en jouw gemeente.
Verplichtingen – Denk hierbij aan je hypotheek(lening) en eventuele andere schulden (persoonlijke lening, studieschuld en creditcard), maar ook aan maandelijkse alimentatieverplichtingen of leasecontracten.
Evalueer ook alle bezittingen, rechten en verplichtingen om te kijken of je jouw kosten kunt verlagen. Zijn er dingen die je kunt verkopen, opzeggen of aanpassen? Is bijvoorbeeld de risico-opslag van jouw hypotheek inmiddels niet te hoog? Een korte blik kan zomaar een substantieel bedrag per maand opleveren.
3. Alle toekomstige inkomsten en uitgaven in een begroting
Zodra je begint met het bijhouden en categoriseren van jouw inkomsten en uitgaven ontstaat meteen meer overzicht, maar hiermee heb je nog geen plan voor de toekomst. Nadat je de informatie van een heel jaar hebt gezameld, ben je klaar om jouw begroting op te stellen[1].
Exporteer alle inkomsten en uitgaven per categorie op jaarbasis en zet deze onder elkaar. Voeg vervolgens kolommen voor alle komende jaren toe, tot en met jouw pensioen. Corrigeer alle inkomsten en uitgaven voor alle veranderingen die je voorziet en inflatie (ik reken zelf met 2,5%). Op deze manier kun je ook de (pensioen)rechten en verplichtingen (zoals jouw hypotheekschema) verwerken die je in stap 2 verzameld hebt in jouw begroting.
4. De ontwikkeling van jouw vermogen (persoonlijke balans)
Naast de begroting helpt het om een overzicht van jouw vermogen op te stellen. Dit is als het ware jouw persoonlijke balans: al je bezittingen en schulden. Neem hier de overige gegevens uit stap 2 in op en zet alles in één kolom boven elkaar.
Noteer bijvoorbeeld: spaarsaldo’s, beleggingen (met huidige waarde), de WOZ-waarde, de waarde van je auto en andere waardevolle eigendommen. Zet ook al je schulden onder elkaar: hypotheekschuld, eventuele restschulden, studieschuld, persoonlijke leningen, doorlopend krediet, roodstand, uitgestelde betalingen, etc. Het verschil tussen alle bezittingen en schulden is jouw netto vermogen.
Vul nu ook alle kolommen voor de komende jaren in. Doe een aanname voor de rente en het rendement op jouw beleggingen. Voeg wat je over houdt van jouw inkomsten toe aan jouw spaar- of beleggingsrekening. Op deze manier zie je wat het op lange termijn voor jouw vermogen betekent als je een abonnement opzegt en krijg je inzicht in hoe jouw vermogen zich ontwikkelt.
5. Financiële doelen
Hierna ga je werken aan jouw financiële doelen. Aan de hand van jouw prognose van de ontwikkeling van jouw vermogen, inkomsten en uitgaven kun je nu gemakkelijk beoordelen of jouw financiële doelen haalbaar zijn, of wat je moet veranderen om deze haalbaar te maken.
Begin met het aflossen van dure schulden. Het heeft weinig zin om te beleggen als je ergens 10% rente betaalt over krediet. Start daarna met het opbouwen van een financiële buffer. Een vuistregel is 3 tot 6 maanden aan vaste lasten of inkomen als buffer op een spaarrekening.
Wees realistisch maar ambitieus met doelen. Heb je bijvoorbeeld na alle uitgaven € 300 per maand over, dan is het niet reëel om te denken dat je in 5 jaar een ton bij elkaar spaart, tenzij je inkomen stijgt of uitgaven dalen. Maar andersom: als de berekeningen laten zien dat je best € 100 extra kunt sparen door wat besparingen, doe dat dan ook. Overweeg ook om te beleggen als je geld langer kunt missen, lees hier meer over het verschil tussen beleggen en sparen.
6. Belasting en juridische aspecten
Een grote verandering in iemands leven heeft vaak juridische en fiscale gevolgen. Het is van belang dat je ook deze meeneemt in jouw financiële plan. Wij bespreken in deze blog niet de belastingregels in Nederland, laat je hierover adviseren door een administratiekantoor of fiscalist. Maak ook regelmatig of in ieder geval na een grote verandering (liever nog vooraf) een afspraak met een notaris, bespreek of een aanpassing van jouw huwelijkse voorwaarden, testament en of levenstestament wenselijk is.
7. Risico’s en verzekeringen
Het afdekken van risico’s is een essentieel onderdeel van jouw financiële plan. Bepaal welke verzekeringen nodig zijn om financiële tegenslagen op te vangen. Belangrijke verzekeringen waar je naar moet kijken zijn onder andere: een overlijdensrisicoverzekering (ORV), een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) en een aansprakelijkheidsverzekering (AVP). Daarnaast zijn er natuurlijk verplichte verzekeringen als de basiszorgverzekering, opstalverzekering en (indien van toepassing) WA-verzekering voor je auto, en optionele verzekeringen voor inboedel, reis, of rechtsbijstand.
Maak een verzekeringschecklijst voor jezelf: welke risico’s kunnen financieel ontwrichtend zijn en zijn die goed afgedekt? Een handige opsomming van verzekeringen vind je bij Wijzer in Geldzaken (Checklist verzekering). Zorg dat je niet onderverzekerd bent voor grote risico’s (zoals overlijden of arbeidsongeschiktheid), maar zeg ook overbodige of dubbele verzekeringen op om kosten te besparen.
Overweeg ook of je verzekeringen op kunt zeggen nadat je een financiële buffer hebt opgebouwd. Je kunt bijvoorbeeld een dure telefoonverzekering of een groter eigen risico bij de zorgverzekering overwegen, als je een buffer hebt om onverwachte kosten zelf te dragen. Ook de overlijdensrisicoverzekering die je afgesloten hebt bij een hypotheek kan op termijn nog maar weinig uitkeren en dan te duur of onnodig blijken. Schulden aflossen zorgt ook voor een lager risico: minder schuld hebben betekent minder renteverplichting en minder kwetsbaarheid bij inkomensdaling.
Conclusie: nu hoef je het alleen nog maar te doen
Het maken van een financieel plan kost tijd en inspanning, maar je doet het niet voor niets. Met elke van de genoemde 7 stappen krijg je meer overzicht en rust. Na het opstellen van dit plan kun je beginnen met de uitvoering. Dat is uiteraard makkelijker gezegd dan gedaan.
Maak prioriteit van het behalen van jouw doelen. Automatiseer de overschrijving naar jouw spaar- of beleggingsrekening. Maak eerst het geld over op jouw spaar- of beleggingsrekening, kijk daarna wat je overhoudt voor andere uitgaven. Lees hier meer over hoe jij jezelf gelukkig kunt kopen. Of hier hoe je zelfs financieel onafhankelijk kunt worden. Evalueer jouw financiële plan regelmatig. Wordt deskundig als het gaat over geld. Hoe meer tijd je aan jouw financiële plan besteed, hoe beter jouw voornemens beklijven en hoe waarschijnlijker het is dat je jouw doelen gaat halen.
Heb je behoefte aan een voorbeeld van een begroting tot en met jouw pensioen waarin ook jouw persoonlijke balans is verwerkt? Stuur mij dan een bericht via het contactformulier, dan ontvang je een mail met een voorbeeld.
Korte samenvatting / Checklist
- Inkomsten/uitgaven bijhouden – Creëer inzicht in je bestedingspatroon.
- Bezittingen, rechten en verplichtingen inventariseren – Weet wat je hebt en wat je verschuldigd bent.
- Meerjarenbegroting – Houd rekening met inflatie, pensioen en andere veranderingen.
- Overzicht vermogen (balans) – Zie hoe je vermogen zich ontwikkelt en stel bij waar nodig.
- Doelen stellen – Maak je doelen meetbaar en plan stap voor stap.
- Belasting en juridische zaken – Pas aan bij grote veranderingen en vraag advies waar nodig.
- Verzekeringen checken – Dek grote risico’s af, schrap eventuele overbodige verzekeringen.
Referentielijst
- Nibud: Persoonlijk Budgetadvies (https://www.nibud.nl/tools/persoonlijk-budgetadvies/)
- Stichting Pensioenoverzicht: overzicht pensioen en AOW (https://www.mijnpensioenoverzicht.nl/)
- Wijzer in Geldzaken: Checklist verzekering (https://www.wijzeringeldzaken.nl/verzekering/verzekeringen-voor-jezelf-en-je-gezin/)
- Wijzer in Geldzaken: Huishoudboekjes (https://www.wijzeringeldzaken.nl/huishoudboekjes/)
[1] Vooralsnog heb ik helaas géén website of app gevonden die het mogelijk maakt om geautomatiseerd een prognose van alle toekomstige inkomsten en uitgaven te maken. De begroting maak ik daarom in een spreadsheet. Als iemand goede ervaringen heeft met een in Nederland werkende applicatie, verneem ik dat graag. Neem dan alsjeblieft contact met mij op.
